Σπίλοι

 

Τι είναι οι Σπίλοι; Κάθε πότε πρέπει να ελέγχονται & Ποιες επιλογές θεραπείας υπάρχουν;

Στο πρόσωπο ή στο σώμα ενός ανθρώπου μπορεί να υπάρχουν πολλοί σπίλοι, οι οποίοι είναι γνωστοί στην καθομιλούμενη και ως ελιές, και δεν αποτελούν απαραίτητα κάποιο πιθανό πρόβλημα υγείας. Ωστόσο, ορισμένες από αυτές ενδέχεται να απαιτούν αφαίρεση, είτε για προληπτικούς λόγους, είτε για αισθητικούς λόγους, είτε επειδή βρίσκονται σε σημεία που τραυματίζονται εύκολα.

Η διαδικασία αφαίρεσης των καλοηθών σπίλων είναι γρήγορη και απλή, επιλέγοντας την κατάλληλη μέθοδο (είτε με χειρουργική αφαίρεση για σπίλους που εμφανίζουν στοιχεία δυσπλασίας, είτε με εκτομή-«ξύρισμα» ανάλογα με την περίπτωση) ανάλογα με το είδος του σπίλου.

Οι σπίλοι ουσιαστικά είναι ένας καλοήθης πολλαπλασιασμός κυττάρων του δέρματος και ποικίλουν σε χαρακτηριστικά, όπως στο χρώμα, στο σχήμα και στο μέγεθος. Μπορεί να είναι συγγενείς (από τη γέννηση) ή επίκτητοι, επηρεαζόμενοι από γενετικούς και κληρονομικούς παράγοντες, και η ηλιακή ακτινοβολία επηρεάζει την εμφάνισή τους, για αυτό και είναι περισσότεροι σε μέρη του σώματος που τα «βλέπει» πιο συχνά ο ήλιος.

Κάθε αλλαγή σε έναν σπίλο ή κάθε νέος σπίλος στο πρόσωπο ή στο σώμα πρέπει να αξιολογείται (κλινική εικόνα, λήψη ιατρικού ιστορικού, δερματοσκόπηση) από έμπειρο πλαστικό χειρουργό, ώστε να γίνει διάγνωση και αντιμετώπισή τους.

Ανεξάρτητα από τα κλινικά χαρακτηριστικά που έχει ένας σπίλος, συνήθως πραγματοποιείται βιοψία, προκειμένου να αποκλειστεί κάποια πιθανή κακοήθεια. Η εξέταση των σπίλων τουλάχιστον 1 φορά το χρόνο αποτελεί απαραίτητο βήμα για την πρόληψη ενδεχόμενης κακοήθειας του δέρματος.

 

Αφαίρεση Σπίλων με Εκτομή-«Ξύρισμα» (Shave Excision)

Η διαδικασία της εκτομής σπίλου αποτελεί μια γρήγορη και απλή μέθοδο αφαίρεσης. Ο ιατρός χρησιμοποιεί τοπική αναισθησία και εν συνεχεία αφαιρεί το προεξέχον τμήμα του σπίλου. Ακολουθεί η χρήση Laser CO2 ή διαθερμία, ώστε να σταματήσει η αιμορραγία και να εξασφαλιστεί η πλήρης αφαίρεση του σπίλου, διότι είναι πιθανό να έχει μείνει κάποιο υπόλειμμα.

Εάν κριθεί απαραίτητο από τον γιατρό, ο σπίλος που αφαιρείται στέλνεται για βιοψία, επιτρέποντας στον παθολογοανατόμο να διερευνήσει τη μορφολογία του.

 

Αφαίρεση Σπίλων Χειρουργικά

Όταν είναι επίπεδοι οι σπίλοι ή υπάρχει υποψία για κακοήθεια, συνιστάται η προληπτική χειρουργική εκτομή τους, συμπεριλαμβανομένων και των περιοχών γύρω από αυτούς, από έμπειρο και εξειδικευμένο πλαστικό χειρουργό. Στη συνέχεια, γίνεται αποστολή του αφαιρεθέντος σπίλου για βιοψία.

Μετά την αφαίρεση μπορεί να απαιτηθεί να γίνουν 1 ή περισσότερα ράμματα, ενώ υπάρχει και η πιθανότητα να μην αφήσει καθόλου σημάδια. Το αποτέλεσμα αυτό, ωστόσο, εξαρτάται από το μέγεθος του αφαιρούμενου σπίλου, τον τρόπο αφαίρεσής της και την ικανότητα επούλωσης του οργανισμού.

Κάθε σπίλος που υποβάλλεται σε χειρουργική αφαίρεση στέλνεται για βιοψία, επιτρέποντας στον παθολογοανατόμο να διερευνήσει τη μορφολογία του για περαιτέρω αξιολόγηση.

 

Τι πρέπει να κάνω αν εμφανιστεί ένας νέος σπίλος; Μήπως είναι μελάνωμα (καρκίνος του δέρματος);

Αν παρουσιαστεί ένας νέος σπίλος με ανομοιόμορφο σχήμα ή αν παρατηρηθεί ότι ένας ήδη υπάρχων σπίλος υποστεί αλλαγές, είναι σημαντικό να ζητήσει κανείς την ιατρική γνώμη ενός έμπειρου πλαστικού χειρουργού. Στοιχεία που υποδεικνύουν αλλοίωση μπορεί να περιλαμβάνουν αλλαγές στο μέγεθος, στο σχήμα ή στο χρώμα του σπίλου, καθώς και τυχόν εξέλκωση (να δημιουργείται πληγή) ή αιμορραγία.

 

Ποια άτομα πρέπει να κάνουν συστηματικό έλεγχο των σπίλων;

Τα άτομα που πρέπει να υποβάλλονται σε τακτικούς ελέγχους των σπίλων είναι άτομα που βρίσκονται σε υψηλό κίνδυνο. Σε αυτήν την κατηγορία περιλαμβάνονται:

• Άτομα που έχουν πάνω από 50 σπίλους.
• Άτομα που έχουν ανοιχτό φωτότυπο επιδερμίδας(φωτότυπος Ι & ΙΙ), καθώς έχουν πολλούς σπίλους.
• Άτομα με ατομικό ή οικογενειακό ιστορικό μελανώματος ή καρκίνου του δέρματος.
• Άτομα που παρουσιάζουν γιγαντιαίο συγγενή μελανοκυτταρικό σπίλο.
• Άτομα που έχουν ιστορικό ηλιακών εγκαυμάτων, ειδικά σε παιδική ή εφηβική ηλικία.
• Άτομα με σύνδρομο δυσπλαστικών σπίλων, που χαρακτηρίζεται από την παρουσία πολλών άτυπων σπίλων στο σώμα. Αυτά τα άτομα έχουν υψηλότερο κίνδυνο εξάπλωσης κατά 6%σε σύγκριση με τα άτομα με κοινούς σπίλους. Αν υπάρχει θετικό οικογενειακό ιστορικό, τότε αυτό το ποσοστό αυξάνεται στο 15%. Είναι, επομένως, απαραίτητο να παρακολουθούνται οι δυσπλαστικοί σπίλοι τακτικά από έναν έμπειρο πλαστικό χειρουργό.

 

Τι πρέπει να κάνω εάν παρουσιαστεί σπίλος στο πρόσωπό μου;

Οι σπίλοι στο πρόσωπο είναι συχνοί, λόγω της έκθεσης στον ήλιο. Μπορεί να είναι συγγενείς (συνήθως με τρίχες) ή επίκτητοι (συνδεσμικοί, μικτοί ή/και χοριακοί). Ακόμη, μπορεί να είναι αγγειακοί, σμηγματογόνοι, φαγεσωρικοί, σπίλοι του Spitz ή σπίλοι του Ota.

Αλλαγές σε σχήμα, χρώμα ή μέγεθος πρέπει να ελεγχθούν από έμπειρο και εξειδικευμένο πλαστικό χειρουργό. Συχνά συγχέονται με άλλες βλάβες, αλλά η διάγνωση γίνεται με δερματοσκόπηση. Παρά τα αισθητικά προβλήματα, η αφαίρεσή τους πρέπει να γίνει προσεκτικά, καθώς μπορεί να κρύβουν κακοήθεια, ενώ πρέπει να αποστέλλονται για βιοψία, ώστε να πραγματοποιηθεί ακριβή διάγνωση.

 

Τι πρέπει να κάνω εάν παρουσιαστεί σπίλος στα γεννητικά μου όργανα;

Οι σπίλοι στα γεννητικά όργανα είναι σπάνιοι, αλλά προκαλούν ανησυχία λόγω της έλλειψης έκθεσης αυτής της περιοχής στον ήλιο καθώς και λόγω του πιθανού κινδύνου να υποκρύπτουν σοβαρά νοσήματα η εμφάνισή τους εκεί. Μπορεί να είναι συγγενείς, επίκτητοι (συνδεσμικοί, μικτοί ή/και χοριακοί), αγγειακοί ή σμηγματογόνοι.

Η λανθασμένη αντιμετώπιση βλαβών στα γεννητικά όργανα ως σπίλοι μπορεί να επιφέρει προβλήματα, καθώς μπορεί να είναι, για παράδειγμα κονδυλώματα ή θηλώματα. Σπανίως, αλλά είναι πιθανό, ο σπίλος στα γεννητικά όργανα μπορεί να κρύβει κακοήθεια, ενώ η βιοψία και η χειρουργική αφαίρεση απαιτούνται για αξιόπιστη διάγνωση και σωστή θεραπεία.

Σε περίπτωση HPV, χρησιμοποιείται Laser CO2, ενώ σε περίπτωση καρκίνου του δέρματος ή μελανώματος, απαιτείται χειρουργική εκτομή για σωστή θεραπεία.

 

2 Βασικά Είδη Σπίλων

Τα 2 βασικά είδη σπίλων που υπάρχουν είναι τα εξής:

α) Συγγενής Μελανοκυτταρικός Σπίλος: Εμφανίζεται κατά τη γέννηση σε ποσοστό περίπου 1% των νεογνών και διατηρείται καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής. Ποικίλει σε μέγεθος, καθώς μπορεί να έχει από μικρή (κάτω από 1,5 εκατοστό), μεσαία (1,5 με 10 εκατοστά) έως γιγαντιαία διάμετρο (πάνω από 20 εκατοστά). Έχει συνήθως στρογγυλό ή ωοειδές σχήμα, με στίγματα στην επιφάνεια του δέρματος. Η χροιά του μπορεί να είναι από ελαφρά μελάγχρωση (σαν μαύρισμα από ηλιοθεραπεία) μέχρι μέτρια ή έντονα καστανή. Υπάρχει περίπτωση κάποιες φορές να φέρει τρίχες. Ακόμη, υπάρχει ανησυχία σχετικά με το προκαρκινικό δυναμικό του, καθώς υπάρχει αυξημένος κίνδυνος για ανάπτυξη κακοήθους μελανώματος σε αυτούς τους σπίλους, ειδικά στους γιγαντιαίους συγγενείς. Βέβαια, ο κίνδυνος για κακοήθεια είναι συνήθως μικρός στους συγγενείς μελανοκυτταρικούς σπίλους.

β) Επίκτητος Μελανοκυτταρικός Σπίλος: Πρόκειται για τις κοινές ελιές, οι οποίες είναι μικρές επίκτητες μελαγχρωματικές βλατίδες ή κηλίδες που έχουν σαφή όρια. Μπορεί να εμφανίζονται σε διάφορα σημεία στο σώμα. Είναι συνήθως στρογγυλές ή ωοειδείς και σπανίως εξελίσσονται σε κακοήθη μορφή. Οι επίκτητοι μελανοκυτταρικοί σπίλοι με τη σειρά τους διακρίνονται στους εξής σπίλους:

• Συνδεσμικοί, Μικτοί & Χοριακοί Σπίλοι: Οι σπίλοι αυτοί προεξέχουν ελαφρώς και έχουν διάφορα σχήματα και χρώματα. Είναι συνήθως ακίνδυνοι, αλλά η παρακολούθηση είναι σημαντική, ειδικά εάν εμφανίζουν αλλαγές σε μέγεθος, σχήμα ή χρώμα.
• Σπίλοι με Άλω ή Σπίλοι του Shutton: Αυτοί οι σπίλοι συνήθως είναι καστανοί ή ανοιχτοί καστανοί, και περιβάλλονται από ζώνη μια αποχρωματισμού. Σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορεί να εξαφανιστούν αυτόματα. Σπανίως, εξελίσσονται σε κακοήθη μορφή, αλλά πρέπει να παρακολουθούνται προσεκτικά για αλλαγές που μπορεί να εμφανίσουν.

Η διάγνωση και η παρακολούθηση όλων των παραπάνω σπίλων πρέπει να γίνονται από έμπειρο πλαστικό χειρουργό.

 

Λοιπά Είδη Σπίλων

Τα υπόλοιπα είδη σπίλων που υπάρχουν είναι τα εξής:

• Αγγειακός ή Ηβώδης Σπίλος.
• Επιδερμιδικός Σπίλος.
• Κυανός Σπίλος.
• Σμηγματογόνος Σπίλος.
• Σπιλοκυτταρικός Σπίλος.
• Φαγεσωρικός Σπίλος.
• Σπίλος του Becker.
• Σπίλος του Spitz.
• Σπίλος του Ota.
• Σπίλος του Ito.

 

Μη Γνήσια Είδη Σπίλων

Ακόμη, υπάρχουν και οι 2 παρακάτω κατηγορίες βλαβών του δέρματος που δεν αποτελούν γνήσια είδη σπίλων, αλλά είναι σημαντικό να εξετάζονται:

• Ομαλό Αιμαγγείωμα: Πρόκειται για αγγειακή βλάβη ερυθρού χρώματος, ακανόνιστου σχήματος και είναι μονόπλευρη. Είναι παρόν κατά τη γέννηση και μπορεί να εντοπίζεται σε οποιοδήποτε μέρος του σώματος, συχνότερα στο πρόσωπο και στον αυχένα.
• Μογγολοειδής Κηλίδα: Μια γκριζωπή βλάβη που τυπικά εμφανίζεται στην οσφυοϊερή χώρα, αλλά μπορεί να παρουσιαστεί και στο τριχωτό της κεφαλής ή αλλού στο δέρμα. Είναι μεμονωμένη, αλλά ενίοτε υπάρχουν πολλαπλές βλάβες στον κορμό από τη γέννηση. Συνήθως, εξαφανίζεται αυτόματα μετά από κάποιο χρονικό διάστημα.