Τι είναι ο Καρκίνος του Δέρματος & Από τι προκαλείται;
Ο καρκίνος του δέρματος είναι ένα κακοήθες νεόπλασμα, το οποίο αναπτύσσεται από τα κύτταρα της επιδερμίδας. Προκαλείται από την υπερβολική έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία (με την πιο επικίνδυνη να είναι η UVB), ενώ ο κίνδυνος εμφάνισης αυξάνεται και από κληρονομικούς παράγοντες. Ο καρκίνος του δέρματος μπορεί να ξεκινήσει ως προκαρκινική αλλοίωση.
Είναι ένας πολύ συχνός τύπος καρκίνου, καθώς παρατηρείται σε περίπου 3 εκατομμύρια ανθρώπους ετησίως, ενώ τα ποσοστά εμφάνισής του συνεχίζουν να αυξάνονται, φτάνοντας περίπου το 25% του πληθυσμού σήμερα. Ακόμη, παρουσιάζεται κυρίως (σε ποσοστό 80%) στο πρόσωπο, στον λαιμό και στα χέρια, αλλά μπορεί να εμφανιστεί και σε παλάμες, πέλματα και στο περίνεο.
Ο πλαστικός χειρουργός πρέπει να αξιολογεί κάθε αλλαγή σε σπίλο στο δέρμα ή κάθε νέο σπίλο ή μια πληγή που δεν κλείνει. Η έγκαιρη διάγνωση είναι ουσιώδης, καθώς ο καρκίνος του δέρματος είναι ιάσιμος όταν διαγιγνώσκεται εγκαίρως. Η εξέταση των σπίλων-κρεατοελιών τουλάχιστον 1 φορά το χρόνο είναι πολύ σημαντική για την πρόληψη.
Διάγνωση Καρκίνου του Δέρματος
Η διάγνωση του καρκίνου του δέρματος μπορεί να πραγματοποιηθεί από έναν έμπειρο και εξειδικευμένο πλαστικό χειρουργό και επιτυγχάνεται μέσω της αφαίρεσης ενός τμήματος ή ολόκληρης της δερματικής αλλοίωσης, ακολουθούμενης από την εξέταση των κυττάρων της υπό μικροσκόπιο (βιοψία). Η ιστολογική ανάλυση αποτελεί τη βάση για την τελική διάγνωση και θεραπεία του καρκίνου του δέρματος.
Επιπλέον, η δερματοσκόπηση, η οποία είναι μια εξέταση που χαρτογραφεί τα ειδικά χαρακτηριστικά του βασικοκυτταρικού καρκινώματος, του ακανθοκυτταρικού καρκινώματος και του μελανώματος με ψηφιακή κάμερα, συμβάλλει επίσης στην έγκαιρη διάγνωση.
Θεραπεία Καρκίνου του Δέρματος
Η θεραπεία του καρκίνου του δέρματος μπορεί να πραγματοποιηθεί με τις εξής μεθόδους ή/και με συνδυασμό αυτών:
- Χειρουργική Αφαίρεση και Βιοψία, η οποία είναι η θεραπεία εκλογής Gold Standard των μεγάλων καρκινωμάτων ή ογκιδίων, δηλαδή η καλύτερη επιλογή που υπάρχει για τη θεραπεία του καρκίνου του δέρματος. Με αυτόν τον τρόπο αφαιρούνται όλα τα καρκινικά κύτταρα και έχουμε και ταυτόχρονα και επιβεβαίωση μέσω της βιοψίας για την ολική αφαίρεση του όγκου.
- Τοπική Θεραπεία με Αντινεοπλασματικούς Παράγοντες για τη θεραπεία των μικρών βλαβών.
- Χρήση Φαρμακευτικής Αγωγής, η οποία συνήθως συνδυάζεται με κάποια από τις προηγούμενες μεθόδους, καθώς μόνη της δεν είναι αποτελεσματική για την οριστική θεραπεία του καρκίνου του δέρματος.
- Κρυοθεραπεία για τη θεραπεία των μικρών οζωδών βασικοκυττατικών καρκινωμάτων.
Αυτοεξέταση & Καρκίνος του Δέρματος
Είναι ιδιαίτερα σημαντικό για κάθε άτομο να πραγματοποιεί τακτική αυτοεξέταση του δέρματός του, ιδίως σε περιοχές που εκτίθενται περισσότερο στην ηλιακή ακτινοβολία ή σε σημεία του δέρματος με σπίλους. Είναι σημαντικό να δίνεται προσοχή σε περιοχές που δεν είναι εύκολο να δούμε, αλλά είναι επιρρεπείς στον καρκίνο του δέρματος, όπως το τριχωτό της κεφαλής, οι παλάμες, τα πέλματα, τα νύχια και τα γεννητικά όργανα.
Η καλύτερη μέθοδος για αυτοεξέταση είναι να κοιτάτε προσεκτικά μπροστά σε έναν ολόσωμο καθρέφτη και να αναγνωρίζετε ενδεχόμενες βλάβες σε λιγότερο ορατές περιοχές του σώματός σας.
Σε ποιες κατηγορίες ατόμων μπορεί να εμφανιστεί ο καρκίνος του δέρματος;
Οι παρακάτω κατηγορίες ατόμων μπορούν να εμφανίσουν καρκίνο στο δέρμα τους:
- Οποιοδήποτε άτομο εκτίθεται συχνά στην ηλιακή ακτινοβολία.
- Άτομα που ζουν σε χώρες με αυξημένη ηλιοφάνεια, όπως η Ελλάδα.
- Άτομα που έχουν οικογενειακό ιστορικό στον καρκίνοτου δέρματος.
- Άτομα με σπίλουςκαι φακίδες.
- Άτομα με ανοιχτόχρωμο δέρμακαι ανοιχτόχρωμα μάτια, τα οποία θεωρούνται και υψηλού κινδύνου.
- Άτομα που έχουν λάβει θεραπευτική αγωγή με ακτινοβολία.
- Κυρίως ηλικιωμένα άτομα. Ωστόσο, ο καρκίνος του δέρματος μπορεί να παρουσιαστεί σε οποιαδήποτε ηλικία, με υψηλότερη συχνότητα εμφάνισης τα άτομα ηλικίας από 40 έως 60 ετών. Δυστυχώς, τα τελευταία έτη έχει παρατηρηθεί αύξηση των κρουσμάτων και σε άτομα νεαρότερων ηλικιών.
- Άτομα με ανεπαρκές ανοσοποιητικό σύστημα, όπως άτομα που έχουν υποβληθεί σε χημειοθεραπείαή άτομα που έχουν μολυνθεί από τον HIV (Ιό της Ανθρώπινης Ανοσοανεπάρκειας).
Πώς μπορούν να προφυλαχθούν τα άτομα από τον καρκίνο του δέρματος;
Ο καλύτερος τρόπος προστασίας, ιδίως για άτομα που είναι εκτεθειμένα στον κίνδυνο για καρκίνο του δέρματος, είναι να αποφεύγουν την έκθεση στον ήλιο και να χρησιμοποιούν κατάλληλα ρούχα και προστατευτικές αντηλιακές κρέμες. Εντούτοις, πρέπει να γνωρίζουμε ότι η χρήση αντιηλιακών κρεμών δεν αποτελεί απόλυτη εγγύηση για προστασία από τον καρκίνο του δέρματος.
Ακόμη, συστήνεται η πραγματοποίηση ετήσιας εξέτασης σε έμπειρο πλαστικό χειρουργό, ο οποίος μπορεί να ανιχνεύσει πρόωρα σημάδια προκαρκινικών αλλοιώσεων και να προλάβει πιθανή εξέλιξη σε καρκίνο του δέρματος.
Τέλος, η χαρτογράφηση των σπίλων αποτελεί σημαντικό εργαλείο στην πρόληψη του καρκίνου του δέρματος και συνιστάται ειδικά για άτομα με πολλούς, δυσπλαστικούς και ανομοιόμορφους σπίλους-κρεατοελιές, καθώς και για άτομα με οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του δέρματος.
3 Βασικοί Τύποι Καρκίνου του Δέρματος
α) Βασικοκυτταρικό Καρκίνωμα (BCC)
Το βασικοκυτταρικό καρκίνωμα ή επιθηλίωμα αποτελεί τον πιο διαδεδομένο τύπο καρκίνου του δέρματος (90% σε Ελλάδα και ΗΠΑ). Δεν δίνει μεταστάσεις και αναπτύσσεται μόνο κατά συνέχεια ιστού, δηλαδή τοπικά, για αυτό είναι και το πιο αθώο. Είναι ένα νεόπλασμα, το οποίο προέρχεται από τα κύτταρα της επιδερμίδας και, παρόλο που είναι ο λιγότερο επικίνδυνος τύπος, απαιτεί άμεση αντιμετώπιση.
Ο βασικός παράγοντας κινδύνου αποτελεί η υπερβολική έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία. Συχνότερα εμφανίζεται στο πρόσωπο, ειδικά στη μύτη, και εμφανίζεται αρχικά ως μία ερυθρή βλατίδα που μεγαλώνει σιγά-σιγά. Το κύριο σύμπτωμα είναι μια μη επουλωνόμενη πληγή που διαρκεί πάνω από 3 εβδομάδες, ενώ πιο σπάνια παρουσιάζεται πόνος, αιμορραγία ή κνησμός στην περιοχή.
Έχει διάφορες μορφές, όπως:
- Μελαγχρωματικό (σαν σκουρόχρωμη ελιά).
- Οζώδες (δηλαδή ένα ροδαλό οζίδιο).
- Ελκωτικό (σαν μία πληγή, η οποία δεν κλείνει).
- Τύπου εντοπισμένης σκληροδερμίας (σαν λευκή ουλή). Δεν δίνει μεταστάσεις – αναπτύσσεται μόνο κατά συνέχεια ιστού.
β) Ακανθοκυτταρικό Καρκίνωμα (SCC)
Το ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα (SCC) αποτελεί έναν κακοήθη όγκο, ο οποίος αναπτύσσεται από τα ακανθοκύτταρα που βρίσκονται στην επιδερμίδα. Αν και πιο επικίνδυνο από το βασικοκυτταρικό καρκίνωμα, μόνο σε ένα πολύ μικρό ποσοστό έχει θανατηφόρες συνέπειες.
Εμφανίζεται ως ερυθρό σκληρό οζίδιο, εξέλκωση ή λεπιδώδης βλάβη που μπορεί να αιμορραγεί. Συνήθως, παρουσιάζεται σε περιοχές εκτεθειμένες στον ήλιο, όπως το πρόσωπο, η άκρη της μύτης, το κάτω χείλος, το μέτωπο και τα χέρια, ή σε περιοχές που παλαιότερα είχαν υποστεί ηλιακό έγκαυμα, είχαν έρθει σε επαφή με χημικές ουσίες ή υποστεί ακτινοβολία.
Οι μεταστάσεις εντοπίζονται συχνότερα στους τοπικούς λεμφαδένες, ενώ αν μείνει χωρίς θεραπεία σε απομακρυσμένα όργανα (πνεύμονες και ήπαρ). Η πρόληψη περιλαμβάνει την προστασία από τον ήλιο (με κατάλληλα ρούχα και αντιηλιακές κρέμες) και την έγκαιρη διάγνωση.
γ) Μελάνωμα
Το μελάνωμα είναι ένας εξαιρετικά επιθετικός τύπος καρκίνου του δέρματος που προέρχεται από τα μελανινοκύτταρα, τα οποία παράγουν τη μελανίνη (χρωστική που δίνει το σχετικό χρώμα στο δέρμα). Σε προχωρημένα στάδια, μπορεί να προκαλέσει μεταστάσεις και να οδηγήσει σε θάνατο. Παρόλο που αποτελεί τον λιγότερο συνηθισμένο τύπο καρκίνου του δέρματος, αντιπροσωπεύει το 80% των θανάτων από αυτόν.
Σημαντικό είναι να είστε ενήμεροι και να επισκέπτεστε έμπειρο πλαστικό χειρουργό αν παρατηρήσετε αλλοιώσεις (στο μέγεθος, στο χρώμα, στο σχήμα, αιμορραγία ή εξέλκωση) σε υπάρχων σπίλο ή αλλαγές σε σπίλους-κρεατοελιές με ακανόνιστο σχήμα.
Το μελάνωμα εμφανίζεται συχνότερα στο πρόσωπο, στην πλάτη, στα χέρια, στα πόδια και στα γεννητικά όργανα. Στους άντρες παρουσιάζεται ιδίως στον κορμό, ενώ στις γυναίκες στα κάτω άκρα. Ακόμη, εμφανίζεται πιο συχνά σε νεότερες ηλικίες συγκριτικά με άλλες μορφές καρκίνου του δέρματος.
